Γράφει η Στεφανία Σωτηρλή, Νευρολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Πολλαπλής Σκλήρυνσης και Ειδικών Νευρολογικών Θεραπειών Metropolitan General.
Θεραπευτικές εξελίξεις
Αν και τα θεραπευτικά μας όπλα είναι όλο και περισσότερα, είναι γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποιος κλινικός ή βιολογικός ή απεικονιστικός δείκτης πρόβλεψης της πορείας της νόσου ή απάντησης στην θεραπεία, ούτε κάποιος δείκτης πρόληψης της εκδήλωσής της. Επίσης δεν υπάρχει ακόμα τρόπος αποκατάστασης της αναπηρίας.
Η νόσος λοιπόν ακόμα δεν ιάται, όμως τροποποιείται η φυσική της εξέλιξη και μένει σε ύφεση, αρκεί να διαγνωστεί έγκαιρα και να ξεκινήσει νωρίς η εκάστοτε θεραπεία. Τα τελευταία έτη βρισκόμαστε μπροστά σε μια έκρηξη νέων ελπιδοφόρων θεραπειών για την πολλαπλή σκλήρυνση.
Έτσι πλέον έχουμε ήδη 14 ειδικά φάρμακα που σε διαφορετικό βαθμό το καθένα τροποποιεί την εξέλιξη της πάθησης, μειώνοντας τις υποτροπές, τον αριθμό των νέων εστιών, την εξέλιξη της αναπηρίας και την απώλεια του εγκεφαλικού όγκου, και αναμένουμε και άλλα στα επόμενα χρόνια.
Θεραπευτικά ορόσημα τελευταίας τριετίας
Το 2017 εγκρίθηκε στην Αμερική το πρώτο φάρμακο για την πρωτοπαθή προϊούσα μορφή, με την ονομασία OCREVUS, ένα μονοκλονικό αντίσωμα, που μέχρι τώρα δεν υπήρχε θεραπεία να σταματήσει την προοδευτική και βεβαία επιδείνωση και αναπηρία αυτής της ομάδας ασθενών.
Το 2017 εγκρίθηκε επίσης από τον ΕΜΑ η θεραπεία με κλαδριβρίνη (MAVENCLAD), μια θεραπεία από του στόματος που εκτός της υψηλής αποτελεσματικότητάς της, έχει και εύκολο δοσολογικό σχήμα, αφού χορηγείται μόνο 10 μέρες το μήνα, για δύο μήνες το χρόνο.
Το 2018 εγκρίθηκε από τον FDA η χορήγηση φιγκολιμόδης (Gilenya) σε παιδιά που μέχρι τότε μόνο ενέσιμη υποδόρια ιντερφερόνη β1α χορηγούταν.
Τον Οκτώβριο του 2018 ανακοινώθηκαν στο ECTRIMS τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της μεταμόσχευσης αιμοποιητικών βλαστοκυτταρων μετά απο πλήρη ανοσοκαταστολή (reset-restart του ανοσοποιητικού), που υπόσχονται μέχρι και πιθανή θεραπεία.
Τον Απρίλιο του 2019 εγκρίθηκε στην Αμερική η κυκλοφορία του πρώτου φαρμάκου για την ενεργή δευτεροπαθή προϊούσα μορφή της νόσου, το SIPONIMOD.
Με τα νέα δεδομένα πιστεύουμε ότι θα αλλάξει η διαχείρηση της νόσου, αφού διευρύνεται το φάσμα των θεραπευτικών επιλογών, επιτρέποντας έτσι την περισσότερο προσαρμοσμένη στα χαρακτηριστικά του ασθενούς θεραπεία.
Είναι επίσης σημαντικό να μπει στη συνείδηση των ασθενών αλλά και των νευρολόγων, ότι όσο νωρίτερα ξεκινάει ή αλλάζει όταν πρέπει, η εκάστοτε θεραπεία, τόσο καλύτερος προβλέπεται ο έλεγχος της νόσου και η ύφεσή της, αφού όλα δείχνουν ότι είναι μείζωνος σημασίας να επέμβεις σε συγκεκριμένα θεραπευτικά παράθυρα.
Έτσι φαίνεται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας ειδικών κέντρων πολλαπλής σκλήρυνσης με εξειδικευμένο προσωπικό και τις απαραίτητες υποδομές και γνώσεις, ώστε να μπορεί να γίνεται ολιστική και εξατομικευμένη έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση των ασθενών αυτών και να καλύπτονται οι ανάγκες τους με τον καλύτερο τρόπο.
Πιστεύω ότι δε θα αργήσει πια πολύ η μέρα του ουσιαστικού ελέγχου της πορείας της νόσου, αλλά επειδή το ταξίδι είναι μακρύ και απρόβλεπτο, είναι απαραίτητη η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρού και ασθενή, ο σεβασμός στις ανάγκες του, η υπεύθυνη ενημέρωση και η από κοινού χάραξη της θεραπευτικής στρατηγικης ανά άτομο και περίσταση.
Metropolitan – Σωτηρλή
