Γεννήθηκε στην Αθήνα, σε ένα γωνιακό σπίτι των οδών Ακαδημίας και Θεμιστοκλέους στις 23 Ιουνίου του 1908.
Ο πατέρας του, Γεώργιος Ροδόπουλος, ήταν δικηγόρος και πολιτικός, με καταγωγή από την Πάτρα, αλλά εγκατεστημένος στη Λάρισα.
Η μητέρα του, Ανθή Μουλούλη καταγόταν από τον Τύρναβο. Ο συγγραφέας ήταν το πέμπτο και τελευταίο παιδί της οικογένειας, με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τα αδέλφια του Ροδόπη, Νίκο, Τάκη και Φωφώ. Το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο φτελιά ή καραγάτσι στο εξοχικό της οικογένειάς του στη Ραψάνη της Θεσσαλίας, όπου περνούσε τα περισσότερα εφηβικά καλοκαίρια του.
Εκεί συνήθιζε να διαβάζει καθισμένος κάτω από ένα καραγάτσι που βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας του χωριού.
Το «Μ.» του ψευδωνύμου του προήλθε πιθανότατα από το ρώσικο όνομα «Μίτια» (ρωσική εκδοχή του Δημήτρης), με το οποίο τον αποκαλούσαν φίλοι και συμφοιτητές του, λόγω της μεγάλης του αγάπης για τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ιδιαίτερα για το έργο Αδερφοί Καραμάζοφ.
Το γεγονός ότι υπέγραφε τα έργα του ως «Μ. Καραγάτσης» προκάλεσε σύγχυση σε αρκετούς φιλολόγους, που συχνά ερμήνευαν το «Μ» ως Μιχάλης, λόγω των ηρώων του, Μιχάλη Καραμάνου (στον Γιούγκερμαν) και Μιχάλη Ρούση (στον Μεγάλο ύπνο), που θεωρούνται περσόνες του συγγραφέα.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με προφορική μαρτυρία της κόρης του, Μαρίνας Καραγάτση (πληροφορία που, ωστόσο, δεν αναφέρει πουθενά στο βιβλίο που έγραψε για την οικογένειά της), το αρχικό γράμμα «Μ.» μπροστά από το ψευδώνυμο Καραγάτσης παραπέμπει στο όνομα Μιχάλης.
Όμως το μυστήριο του γράμματος «Μ» δεν θα μπορέσει ποτέ να εξαλειφθεί, διότι ο Καραγάτσης δεν δήλωσε ρητά δημόσια ποια η σημασία του.
“Πρέπει”. Ο πιο άδειος λόγος μέσ’ στην απέραντη κενολογία της ανθρώπινης γλώσσας.
“ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Δεν υπάρχει πιο απίθανο πράμα από την αλήθεια.
“ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Η μεγαλύτερη εξυπνάδα είναι εκείνη που οδηγεί στην ευτυχία.
“ΤΑ ΣΤΕΡΝΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Καινούριο σπίτι με τις ίδιες πέτρες δεν ξαναγίνεται.
“Ο ΚΟΤΖΑΜΠΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΠΥΡΓΟΥ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Οι άνθρωποι με τους συνεπείς κι ακλόνητους χαραχτήρες γεννούν την εχτίμηση των ολίγων και τη συμπάθεια κανενός.
“Ο ΚΟΤΖΑΜΠΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΠΥΡΓΟΥ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Δεν αρκεί ν’ ανοίξεις την πύλη του παραδείσου, για να τον χαρείς. Η ευτυχία στεριώνεται στη συνεχή νομή.
“ΤΑ ΣΤΕΡΝΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Ο έρωτας πηγάζει από τον εγωισμό να κυριαρχήσουμε, με κάθε θυσία, στον εγωισμό ενός ετερόφυλου.
“Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΛΟΣ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Ο έρωτας είναι ένα χρέος προς τη φύση που σ’ έπλασε. Προς τον εαυτό σου, που βρήκε τη δικαίωσή του. Προς τον άνθρωπο που αγαπάς, που σου ’δωσε και του ’δωσες γεύση ζωής.
“Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΛΟΣ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
karagatsis
Ποιο πάθος γιατρεύτηκε ποτέ; Ποιος ανικανοποίητος πόθος δεν απωθήθηκε στα λημέρια του υποσυνείδητου;
“ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ’ Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Μέσα στην ψυχή του κάθε ανθρώπου η τιμιότητα υπάρχει ατόφια. Μα δεν υπάρχει πάντοτε η δύναμη να παραδεχτούμε και να στεριώσουμε το τίμιο με στοχασμούς και πράξεις ανάλογες.
Μ. ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ “ΤΑ ΣΤΕΡΝΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
“Πρέπει”. Ποιος ανόητος γέννησε αυτό το λόγο, και ποιος τρελός πίστεψε σ’ αυτόν; Το πρόβλημα των πράξεών μας -της ζωής μας δηλαδή το πρόβλημα- δε βρίσκεται στη δεοντολογία, μα στο δυναμισμό.
“ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Είναι τα καλά παιδιά, οι συμπαθητικοί τύποι, οι χρυσές καρδιές, οι ευχάριστοι σύντροφοι, οι άχρωμοι άνθρωποι, που όχι μονάχα δεν ενοχλούν κανένα με την ανύπαρχτη προσωπικότητά τους, μα και κολακεύουν όλες τις μικροπρέπειες με τη μικροψυχία τους.
“Ο ΚΟΤΖΑΜΠΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΠΥΡΓΟΥ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Ο νόμος της ζωής διδάσκει πως ο έρωτας είτε είναι ευχή του Διαβόλου, είτε κατάρα του Θεού.
“Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΛΟΣ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Γιατί η σύχγρονη ευπρέπεια εξοστρακίζει από τη ρητορική και το γραπτό λόγο όχι μόνο τα εγκώμια μα και την ονομασία των γλουτών; Πού οι πνευματικοί απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων -δηλαδή όλη η Ανθρωπότητα- βρίσκουν την απρέπεια και το κακό γούστο; Μήπως στην αρχαία Ελλάδα ο όρος “καλλίπυγος” δεν ήταν ανώτατος έπαινος ομορφιάς; Αφού και σε θεούς χαριζόταν και ναοί ήσαν γνωστοί μ’ αυτή την προσωνυμία…
Μ. ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ “ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ” Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Δεν επείραξα ποτέ συνάδελφο κι είμαι συμπαθητικότατος στους λογοτεχνικούς κύκλους. Αυτό θ’ αποδειχθεί στην κηδεία μου, όπου θα ‘ρθει κόσμος και κοσμάκης, να πεισθεί ιδίοις όμμασι ότι πέθανα, ότι θάφτηκα, ότι πήγα στο διάολο. Και θα φύγει απ’ το νεκροταφείο, ο κόσμος κι ο κοσμάκης, βγάζοντας στεναγμούς ανακούφισης.
Μ. ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ περιοδικό ΜΠΟΥΚΕΤΟ αρ. 44, 3/7/1942 (αναδημοσίευση από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 27/6/2008)
